Sinan Paşa Külliyesi’ndeki restorasyon kepazeliği!..
Cennet Yüzer Cankılıç
cankilic@ritimhaber.com -
MHP’nin Bursa tek belediyesi durumundaki Yenişehir Belediye Başkanı Davut Aydın’a bir süre önce hayırlı olsun ziyaretinde bulunmuştum. Geçen hafta da Genel Yayın Yönetmenimiz İbrahim Öge ‘nin organizasyonunda Yazı işleri Müdürü Turgay Akbulut, meslektaşlarım Yüksel Baysal, Gül Kolaylı, Lale Akasoy ve Sibel Barutçu ‘dan oluşan Yeni Dönem Gazetesi ekibi olarak ziyaretinde idik.
Sohbetimizde ilçeye dair alt yapıdan tutun da üst yapıya, tarım projelerinden sanat organizasyonlarına, kentsel dönüşüme, tarihi ve kültürel yapıların yeniden ayağa kaldırılmasına kadar pek çok öncelikli konuları konuştuk.
Özellikle Osmanlı Devleti’nin Söğüt’ten sonraki ilk yerleştiği kent olması bakımından tarihi değerini önemseyen Başkan Aydın” Burası ilk başkent diyebiliriz. Orhangazi buradan Bursa’yı kuşattı. Burayı üs olarak kullandı ve fethetti . O dönemden itibaren ilçemizde çok sayıda tarihi yapılarımız var.İlk Bey sarayımız burada. İnşallah elimizden geldiği kadar bunları gün ışığına çıkarıp sosyal ve kültürel yaşama katacağız” dedi.
Ziyaretin ardından Belediye Meclis Üyesi Veteriner Hekim Emre Yörük öncülüğünde tarihi belediye binasının bulunduğu tarihi çarşı çevresinde kısa bir kültür turu yaptık.
Ve ne bulduk biliyor musunuz?
Büyük bir hazine!
Yenişehir’in en eski yerleşim yeri tam anlamıyla Safranbolu evleri gibi sokaklarıyla, medreseleriyle, camileriyle ve külliyeleriyle, çarşısıyla müthiş bir tarihi yapı stoğuna sahip.
/////// /////// ///////
Ne yazık ki bu tarihi zenginlik medeniyet geçişlerine sahne olan Anadolu’nun tarihi ve kültürel yapılarında olduğu gibi değersizleştirilmiş durumda. En az 200 yıllık ahşap 2 katlı evler kendi kaderlerine terkedilmiş, bazıları ise sahiplerince günümüze kazandırılmış, bazılarının da yerlerinde beton binalar yükselmiş. Yani koruma altına alınıp elden geçirilmesi gereken tarihi evler yamalı bohça durumuna döndürülmüş.
1575 yılında yapılan Sinan Paşa Külliyesi de öyle…
Ekip olarak gezdiğimiz Yemen Fatihi olarak bilinen Sadrazam Koca Sinan Paşa tarafından yaptırılan Külliye ‘nin içinde cami, medrese, aş evi, fırın , kervansaray gibi kompleks yapılar bulunuyor. Büyük bir dörtgen duvarın çevrelediği külliyenin tam ortasında yine büyük bir avlu var ve ortasında da şadırvan ile çınar ağaçları.
5 asırlık külliye zaman içinde tahribat ve depremlerden dolayı hasarlı yapıya dönüştüğü için 1960 ‘lı yıllardan bu yana harabe durumunda atıl vaziyette imiş. İlk restorasyonu da zaten 1960’lı yıllarda geçirmiş, ikinci restorasyonu da 2105-2018 arasında yapılmış.
Dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Altepe’nin sayesinde ayağa kaldırılan tarihi yapıyı gezince buranın restorasyonunu hangi usta aklın yaptığını da merak ediyorsunuz.
Mimar değilim, mühendis değilim ama yıllardır yurt içinde ve yurt dışında pek çok tarihi ve kültürel yapıyı gezdiğim için hasbelkader bir göz estetiğim ile fikrim var. Ayrıca bir dönem tescilli binada da yaşamış biri olarak, çatısına kadar Anıtlar Kurulu’nun didik didik ettiği sistemde, nasıl oluyor da burası gözden ırak denetimsiz restorasyona tabi tutuluyor?
Daha medrese ve aş evi kısımlarına girer girmez kemerli kapılardan göze ilk batan köşelerdeki salon klimaları ile radyatörler. Basbayağı günümüzün ev ve işyerlerinde duvara monte edilen beyaz renkli kalorifer petekleri.
Daha da dikkatli bakınca tarihi taş duvar kırılarak içine monte edilmiş elektrik sigorta panellerini de görüyorsunuz. Ben bile bu kadarını beceremezdim!..
Zaten işin daha başından sıkıntılı başladığını söylemeliyim. Aklımda burayla ilgili Kültür Bakanlığı’nın soruşturma açtığına dair küçük bir bilgi kalmıştı, sonradan biraz araştırdım gerçekten de öyle.
2015’de restorasyon çalışmaları başlar başlamaz, ikinci ayda içeriye malzeme girişini sağlamak amacıyla Büyükşehir Belediyesi ‘nce tarihi dış duvar yıkılarak kocaman bir delik açılmış, oraya da demirden kapı yapılmıştı. Çevre sakinlerinin tepkisi üzerine Kültür Bakanlığı’na giden bu tarihi facia sırasında Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’ndan da restorasyon izni alınmadığı ortaya çıkmıştı.Yani Belediye kaçak çalışma başlatmıştı.
Sonuç itibariyle, ciddiyetsiz bir restorasyon yapılmış. Yeni Belediye Başkanı Davut Aydın’ın tarihi ve kültürel yapıları ayağa kaldırma noktasındaki samimiyetine inanıyorum ve öncelikle bu külliyeden işe başlaması gerektiğini düşünüyorum.