CHP’li vekillerin istifası ülkeyi seçime götürür mü?
Cennet Yüzer Cankılıç
cankilic@ritimhaber.com -
CHP’li belediyelere yönelik operasyonların ardından Ankara’da siyasi kulislerde CHP’nin yeni yol haritaları içinde 20 milletvekilinin istifasıyla erken seçim kartını açacağı konuşuluyor.
Bugün Gazeteci Hilal Kaplan’ın dile getirdiği iddia çok kısa sürede siyasi alanda “erken seçim olur mu?” tartışmalarına yol açtı.
Denilen o ki;
“CHP 20 milletvekilini istifa ettirecek, Türkiye erken seçime gidecek.”
Peki bu iddianın doğruluk payı nedir?
Diyelim ki CHP parti yönetimi 20 milletvekiline “Meclis’ten istifa edin” dedi.
“Böyle bir durumda Türkiye erken seçime gider mi?”
Siyasi yorumcuların bir bölümü “gider” derken diğer bölümü “hayır” gitmez diyedursun, hukukçular da tartışadursun.
Anayasa gereği “ne ara seçimin ne de erken genel seçimin” mümkünatı yok!
…… ……
Nasıl mı?
Bir kere 20 milletvekilinin istifası TBMM’de bir genel erken seçim anlamına gelmiyor. Bu bir ara seçim formülü.
Ancak…
Yine de ara seçime gidilmiyor.
Şöyle ki;
Anayasanın 78. Maddesinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliklerinde boşalma olması halinde, ara seçime gidilebileceği, bu seçimin her dönemde bir defa yapılabileceği ve genel seçimden otuz ay geçmedikçe ara seçime gidilemeyeceği hükme bağlanmıştır.
Yani genel seçimlerin üzerinden henüz tamı tamamına 26 ay gibi süre geçmiştir.
Yine;
Anayasa gereği boşalan üyeliklerin sayısının, üye tamsayısının yüzde beşini bulduğu hallerde, ara seçimlerinin üç ay içinde karar verileceği de hükme bağlanmıştır. Seçimlerin yenilenmesine dair genel kural, TBMM Genel Kurulunda 360 üyenin seçimlerin yenilenmesi yönünde oy kullanmasıdır.
Yani, Meclis’te 592 milletvekili bulunduğuna göre CHP’nin en erken 3 ay içinde seçime gidebilmesi için en az 30 milletvekilini istifa ettirmesi gerekiyor.
Ve bu milletvekillerinin istifası Mecliste salt çoğunluğun kabulü ile mümkün. Yani muhalefet partilerin toplamının oyları maalesef yetmiyor. Cumhur İttifakı’ndan oy olmaları lazım ki bu da mümkün değil…
…… ……
Bir de şöyle bir durum var.
Diyelim ki CHP 20 yerine 30 milletvekilini istifa ettirme kararı aldı.
-Bu vekilleri hangi seçim bölgesine göre ayarlayacak?
-Kendi oy oranının yüksek olduğu seçim bölgesinden mi, yoksa Cumhur İttifakı’nın yüksek oy oranına sahip olduğu yerden mi seçecek?
Her iki durumda CHP için büyük risk taşıyor.
Hadi CHP bu riski de göze aldı en az 30 milletvekilinin istifası ile milletvekillerinin bulunduğu illerde ara seçime götürdü.
Sonrası?
D’Hondt sistemi ile mevcut meclis aritmatiğini kökten değiştirmesi yine de mümkün olamayacaktır.
Sonuç itibariyle, CHP’nin 20, ya da en çok 30 milletvekilini Meclis’ten istifa ettirip ülkeyi bir ara seçime götürme fikri, senaryosu ya da iddiası siyaseten muhalefet cephesinde bir heyecan yaratmış olsa bile, hukuken uygulanabilirlik noktasında pek gerçekci değil.
TBMM’de hali hazırda AK Parti’nin 272, MHP’nin 47, HÜDAPAR’ın 4 milletvekili bulunurken, CHP’nin 133, DEM’in 57, İyi Parti’nin 28, Yeni Yol Partisi’nin 24, YRP’nin 4,Demokratik Bölgeler Partisi’nin 2, Gelecek Partisi’nin 2,Emek Partisi’nin 2, Demokrasi ve Atılım Partisi’nin 2, Saadet Partisi’nin 1, DSP’nin 1 ve DP’nin 1 milletvekili, 10’da bağımsız yer alıyor.
Yani Cumhur İttifakı toplamda 323 milletvekili ile çoğunluğu elinde bulunduruyor. Muhalefetin tamamı bu sayıya ulaşamadığı için, muhalefet cephesinden bir ya da birden fazla milletvekilinin istifasının kabulüne ve ya ara seçime gidilmesine izin vermiyor.
Hadi sonuçta tüm prosedürler CHP’nin lehine gelişti diyelim. Cumhur İttifakı ara seçim formülünü kabul etti diyelim. 30 milletvekili için ara seçim yapılır, bu bölgelerde muhalefet oy üstünlüğünü kazansa bile Meclis aritmatiği yine değişmeyeceği için Türkiye olası bir erken genel seçime gitmez…
