CHP’nin boykot çağrısı ülke ekonomisini nasıl etkiledi?
Cennet Yüzer Cankılıç
cankilic@ritimhaber.com -
Bu bayram ekonomimizin kırılganlığı daha bir kendini hissettirdi. Çarşıda, pazarda eski bayram alışveriş yoğunluğu yoktu. En basiti, Kapalıçarşı gece yarılarına kadar insan kaynardı, Şehreküstü ve eski garaja doğru seyyar satıcılar zabıtanın görmezden gelmesiyle son birkaç gün yayılırlardı da iğne atsan yere düşmezdi. Baktım bu bayram öncesi esnafın tadı tuzu kaçmıştı.
Kısaca bayram şekerleri, lokumları raflarda kaldı.
Sadece küçük esnaf mı?
Sanayicisi de, tüccarı da, müteahhidi de, turizmcisi de, girişimcisi de bir dokun bin ah işit misali. Bu bayram, birkaç günlük tatili fırsat bilip ailecek Kemer’e gittim. Her bayram gittiğimiz turistik ilçe Kemer‘de hani halk arasında bir deyim vardır ya, “in cin top oynuyor” diye.
Aynen öyle. Normalde bu aylarda açık olan otellerin pek çoğu kapalı idi. Parmakla sayılabilecek oteller riski göze alarak bayram tatili için kapılarını açsalar da, o geçtiğimiz yıllardaki kalabalığı yakalayamadılar. 1. Günü dükkanlarını açan esnaf da baktım diğer günler yerli ve yabancı turist olmadığı için kapattılar.
Yani bu bayram esnaf ve işletmeciler için o beklenilen cansuyunu pek veremedi.
İşte tam da bu noktada Kurtarıcı rolündeki Mehmet Şimşek başkanlığında son 2 yıldır yürütülen sıkı maliye politikasının yukarıda makro ekonomik dengelerde iyileşme sağlamaya başladığı (resmi veriler öyle söylüyor) ama aşağıda vatandaşı canından bezdirdiği anda, İmamoğlu operasyonuyla dengelerin alt üst olduğu yetmezmiş gibi bir de boykot tartışmaları, yaptırımları çıktı karşımıza.
…… ……
Bu tür siyasi refleksler genel olarak demokratik toplumlarda meşru bir protesto yöntemi olarak değerlendirilmekle beraber iç siyasette kutuplaşmaları daha bir keskinleştirirken, bizim gibi kırılgan ekonomide farklı gelişmelere neden olabiliyor.
Her ne kadar Bursa Barosu dün yaptığı yazılı açıklamada “Boykot bir anayasal ifade özgürlüğü hakkıdır. Boykota engel koymak boykot yapanlar hakkında soruşturma yapmak anayasal ifade özgürlüğü ihlalidir” dese de, İstanbul Cumhuriyet Savcısı’na göre boykot çağrıları “nefret ve ayrımcılığı” körüklüyor.
Sosyal medyadan bu çağrılara destek veren ve aralarında sanatçıların da bulunduğu 11 kişinin “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” suçlamasıyla gözaltına alınıp, sonra teker teker salıverilmeleri tartışmaları daha da alevlendirdi.
……. ……
Peki CHP’nin boykot çağrısı Türkiye ekonomisini nasıl etkiledi? Dersek…
CHP’lilere göre boykot amacına ulaştı, iktidar kanadına göre ise halk alış-veriş çılgınlığı yaşadı.
Bana göre ikisi de ortada.
Bir kere kısa süreli de olsa boykot genele yayılmadan belli bir kitlede sınırlı kaldı. Yine tüketici davranışlarında kısa bir süre olumsuz etki yaptığı da gerçek.
Şöyle ki, CHP Genel Başkanı Özgür Özel Saraçhane’deki o izdiham derecesindeki protestocuları görmeyen TV ve hükümete yakın olduğu iddia edilen şirketler ile ürünlerini listeleyip bunları boykot edin dediğinde, bizim halkımız ilk etapta sanki o gün hiç alışveriş yapılmayacak sandı. Sanki o gün alışveriş yapmak yasaktı.
Ama bu olumsuz algı hükümetin aldığı tedbirler ile piyasa aktörlerinin sağduyusuyla kısa sürede alevlenmeden atlatıldı. Esnaf birlikleri, STK’ları tüm ülkede yaptıkları açıklamalarla bu boykotun siyasi eylem olmaktan çıkıp ülke ekonomisine zarar verdiğini dile getirdi.
Sağduyulu çağrılar ile piyasa aktörlerinin temkinli davranması borsada dalgalanmalara izin vermedi.
…… ……
Bu arada boykot edilen firmalar CHP sayesinde iyi bir reklam yaptı diyebilirim. Özellikle benim gibi büyük kesim Espressolab’ diye bir kahve markasını bilmiyordu, şimdi Özgür Özel sayesinde hep beraber öğrendik ki bu firma bir genç girişimciye, bir Türk’e ait.
Kemer dönüşü, Afyon’da bir benzin istasyonunda Espressolab tabelası vardı ve içerisi artık yağmurdan dolayı mı yoksa boykota tepkiden mi kalabalıktı bilmiyorum. Kahve aldın mı derseniz? Vaktim yoktu almadım.
Sonuç olarak, siyasi protestoları, boykotları ekonominin reel alanından çıkarmak ve çok çok üstünde tutmak gerekiyor.
Bu anlamda CHP’nin sağduyulu yöneticilerinin bu eylemin tekrarlanması halinde ülke ekonomisine vereceği zararı dikkate alarak sonlandırmalarını kayda değer buluyorum. Zira eylemin devam etmesi durumunda bu sefer esnaf, CHP’yi boykot edecek.
⸻
