Otomikoz (Kulak Mantarı) tanı, tedavi ve korunma yöntemleri

Otomikoz (Kulak Mantarı) Nedir? 

Bir ucu dışarıya açılan bir boşluk olan dış kulak yolu zaman zaman çeşitli enfeksiyonlara maruz kalabilmektedir. Özellikle havaların ısındığı ve nemin arttığı bahar ve yaz aylarında bu durum sıklıkla görülmektedir. Yine  bu dönemlerde havuz, sauna, hamam gibi nemli,  kapalı, karanlık ve umumi ortamlarda bulunma sıklığının artması enfeksiyonların da daha sıklaşmasına sebebiyet vermektedir. Bu enfeksiyonlardan  görece daha inatçı ve tedavisi meşakatli olan otomikoz (kulak mantarı) tam da bu koşullarda ortaya çıkabilmektedir.

Otomikoz Nasıl Gelişir? Belirtileri Nelerdir?

Hastalarda en belirgin semptomlar inatçı ve şiddetli kulak kaşıntısı ve çoğunlukla bunu takiben ortaya çıkan şiddetli bıçak saplanır tarz kulak ağrısı, akıntı ve doluluk hissi olmaktadır. Kimi zaman bu tabloya kulak akıntısı da eşlik edebilmektedir.  Ağrılar periyodik olarak görülebilmekle birlikte kimi zaman gün boyu da sürebilmektedir. Biriken atıklar sebebiyle hastalar kulak tıknaıklığı hissederler. Bu şikayetler çoğunlukla tek bir kulakta olmaktadır, çok nadiren her iki kulakta eş zamanlı mantar enfeksiyonu görülebilmektedir. Bununla birlikte bir kulakta başlayan enfeksiyon kolaylıkla diğer kulağa bulaşabilir, tedavisi başlanan kulakta şikayetler azaldıktan bir süre sonra diğer kulakta semptomlar ortaya çıkabilmektedir. Bu sebeple, kişinin kendi kendine bulaşa sebep olmaması için, hijyen tedbirlerinin azami olarak uygulanması gerekmektedir; enfekte kulağa hiçbir cisim sokulmamalı, parmakla karıştırılmamalı, kulak içi kulaklık kullanımından  bu dönemde özellikle kaçınılmalıdır. Mantar enfeksiyonları oldukça fırsatçı ve hızlı üreyen mikroorganizmalar olması sebebiyle enfekte kulak ellendikten sonra eller mutlaka yıkanmalıdır.

Otomikoz Gelişiminde Risk Faktörleri Nelerdir?

-Egzema vb atopik cilt yapısına sahip olma.

-Kulağın sık sık yabancı cisimle karıştırılması, sık kulak temizliği ile kulak cildinin tahriş edilmesi

-Sık duş alma,  yüzme vb spor..ile uğraşma, sık su maruziyeti..

-Nemli iklim ve nemli koşullar

-Bir sebeple bağışıklık sisteminde zayıflama (immunsüpresif ilaç kullanımı vb.)

-Diyabet hastalığı

-Kronik otitis media (uzun süre devam eden akıntılı orta kulak iltihabı)

-Uzun süreli kulak damlası kullanımı 

Sık kulak kaşıntısı yaşayan ve  bu sebeple sıklıkla kulağını eliyle veya yabancı cisimle kaşıyan  kişilerde kulak cildinin bütünlüğü bozulabilmekte, bu sayede enfeksiyon buraya daha kolaylıkla yerleşebilmektedir. Yine sık duş alımı, kulağın sürekli nemli kalması ve fazlasıyla kimyasala maruz kalması kulak yolunun kendini koruma amaçlı oluşturduğu florayı ve pH dengesini bozabilmekte ve fırsatçı mantar enfeksiyonlarına yol açabilmektedir. Egzema hastalarında  kaşıntı önleyici olarak dönem dönem kullanılan kortizon veya antibiyotik içerikli kulak damlarının uzun süre kontrolsüz kullanımı yine aynı şekilde doğal florayı baskılayarak fırsatçı enfeksiyonlara sebebiyet vermektedir.

Otomikoz Tedavisi Nasıl Olmalıdır?

Tedavide ilk ve en etkili adım kulak yolunda birikmiş olan akıntı ve artıkların uzaklaştırılmasıdır, ancak bu sayede enfeksiyonun ilerleme hızı bir miktar yavaşlatılabilir ve damla ile tedavi etkisini gösterebilir.  Temizliği takiben tekrar oluşumunu baskılamak için kulak yoluna antimikotik  ve antiseptik özelliklere sahip mor renkli bir solüsyon sürülür. Çoğu zaman hasta evde damla tedavisine devam etmelidir. Tedavi ve takipte bir diğer önemli husus ise, hastanın yakın ve sık aralıklarla takibidir. Sık aralıklarla yapılan muayene ve kulak temizliği ile yeni oluşumlar ilerlemeden kontrol altına alınarak mikroorganizmanın direnci kırılır. 

Otomikoz Tedavi Edilmezse Ne Olur? 

 Nadiren de olsa, tedavisiz kalmış otomikoz ilerleyerek kulak zarında delinmelere, enfeksiyonun orta kulağa ve komşu organlara yayılmasına neden olabilir.

Otomikoz-Kulak Mantarından Korunma Yöntemleri Nelerdir?

·Özellikle bahar ve yaz aylarında ve nemli iklimlerde dış kulak yolunun kuru kalmasına özen gösterilmesi

·Kulağın suyla ve kimyasal ajanlarla temasının mümkün olduğunca azaltılması

·Hamam vb nemli  ve umumi ortamlarda kulağın suyla  yoğun temas etmemesine dikkat edilmesi

·Kulak içi kulaklık vb. kişisel aletlerin ortak kullanımından kaçınılması ve bu aletlerin sıklıkla dezenfekte  edilmesi ,uzun süreli kullanımından kaçınılması

·Lüzumsuz yere kulak tıkacı kullanılmaması, eğer şartsa kullan-at tarzı tıkaç kullanılması